8. Privaatrecht – Goederenrecht (3)
Goederenrecht: roerende en onroerende zaken, registergoederen
***
Roerende en onroerende zaken
Art. 3:3 van het Burgerlijk Wetboek (‘BW’) bepaalt wat onroerende en roerende zaken zijn:
“Onroerend zijn de grond, de nog niet gewonnen delfstoffen, de met de grond verenigde beplantingen, alsmede de gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd, hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met andere gebouwen of werken.” (Lid 1)
en:
“Roerend zijn alle zaken die niet onroerend zijn.” (Lid 2)
Alleen met betrekking tot zaken wordt dus gesproken over roerend dan wel onroerend.
Belang van het onderscheid
Het belang van het onderscheid tussen roerende en onroerende zaken is met name gelegen in de wijze waarop deze goederen kunnen worden overgedragen. Boek 3 van het BW kent in de artt. 3:89 en 3:90 verschillende regelingen voor de overdracht van roerende en onroerende zaken.
Registergoederen
Art. 3:10 van het BW bepaalt wat registergoederen zijn:
“Registergoederen zijn goederen voor welker overdracht of vestiging inschrijving in daartoe bestemde openbare registers noodzakelijk is.”
Registergoederen zijn o.a. de volgende goederen:
1. Alle onroerende zaken
Art. 3:89, lid 1 van het BW bepaalt immers: “De voor overdracht van onroerende zaken vereiste levering geschiedt door een daartoe bestemde, tussen partijen opgemaakte notariële akte, gevolgd door de inschrijving daarvan in de daartoe bestemde openbare registers.”
2. Sommige roerende zaken
Hierbij gaat het om teboekgestelde schepen en luchtvaartuigen.
3. Beperkte rechten op registergoederen
Voor de vestiging van een beperkt recht op een registergoed, is net als voor de overdracht van zo’n goed, inschrijving in de openbare registers vereist. Zie art. 3:98 van het BW: “Tenzij de wet anders bepaalt, vindt al hetgeen in deze afdeling omtrent de overdracht van een goed is bepaald, overeenkomstige toepassing op de vestiging, de overdracht en de afstand van een beperkt recht op een zodanig goed.” Daarmee is een beperkt recht op een registergoed ook zelf een registergoed.
Dus: alle onroerende zaken zijn registergoederen, maar niet alle registergoederen zijn onroerende zaken.
Openbare registers
De openbare registers zijn geregeld in art. 3:16 van het BW. Dat bepaalt:
“Er worden openbare registers gehouden, waarin feiten die voor de rechtstoestand van registergoederen van belang zijn, worden ingeschreven.” (Lid 1)
en:
“Welke deze openbare registers zijn, waar en op welke wijze een inschrijving in de registers kan worden verkregen, welke stukken daartoe aan de bewaarder moeten worden aangeboden, wat deze stukken moeten inhouden, hoe de registers worden ingericht, hoe de inschrijvingen daarin geschieden, en hoe de registers kunnen worden geraadpleegd, wordt geregeld bij de wet.” (Lid 2)
De bedoelde wet is de Kadasterwet. Daaruit blijkt dat de ‘Dienst voor het kadaster en de openbare registers’ onder andere tot taak heeft: ‘het houden van de openbare registers’ (art. 3, lid 1 onder a van de Kadasterwet). Art. 4 van de Kadasterwet bepaalt dat het bestuur van deze Dienst onder andere bepaalt op welke plaatsen en gedurende welke tijden stukken ter inschrijving in de openbare registers kunnen worden aangeboden.