Veel boeken en artikelen over conflicten gaan over de oplossing ervan. De onuitgesproken onderliggende gedachte daarbij is: van een conflict wil je – natuurlijk – zo snel mogelijk af. Wat dat betreft lijken conflicten erg op ziektes. Maar als dat inderdaad zo is, en conflicten lijken op ziektes, hoe zit het dan met het fenomeen ‘ziektewinst’? Bestaat er zoiets als ‘conflictwinst’?

Ziektewinst

Zoals een beroemd Nederlands filosoof ooit zei: ‘elk nadeel heb z’n voordeel’. En aangezien deze filosoof altijd gelijk had (ook als hij het niet had), geldt dit ook voor ziektes. En dat wordt dan ook erkend in de medische wetenschap. Ziek zijn heeft z’n voordelen. Dat wordt ‘ziektewinst‘ genoemd. Welke die voordelen zijn, laat zich gemakkelijk raden. Niet hoeven werken, aandacht, zorg, het hebben van een ‘project’ (iets om mee bezig te zijn), identiteit, een uitlaatklep (of symptoom) van een onderliggend ander probleem, et cetera.

Conflictwinst

Met betrekking tot conflicten lijkt er van iets soortgelijks sprake te zijn. ‘Conflictwinst’. Mensen die een conflict hebben, lijken daar vaak voordeel bij te hebben. Die voordelen zijn veelal gelijk aan ziektewinst (aandacht, het hebben van een bezigheid of ‘project’, identiteit, uitlaatklep, et cetera). Het conflict is voor hen een geschenk dat eenzelfde vervulling geeft als het spelen van een game op de computer. Met alle emoties die daarbij horen. Frustratie, woede, verdriet, opluchting, adrenaline, geluk, vrolijkheid, zin om er voortdurend mee door te gaan en zelfs: verslaving.

Oplossen?

Het oplossen van een conflict voelt voor deze mensen hetzelfde als het afpakken van een geschenk. Het afnemen van een hobby. Of zelfs: het wegnemen van een levensvervulling. In die zin is het gelijk aan het genezen van een ziekte bij iemand die daar ziektewinst aan ontleent.

Onbewust

Met betrekking tot ziektewinst geldt dat dit vaak een onbewust proces is. Deze mensen gaan naar een arts met een oprechte bewuste wens om te genezen. Maar als puntje bij paaltje komt, wordt dat genezingsproces om een of andere onduidelijke reden gefrustreerd. Dat kan verschillende vormen aannemen. Het krijgen van andere symptomen, het niet reageren op geneesmiddelen, het niet slikken van medicijnen, et cetera.

Voor conflicten geldt hetzelfde. De conflictwinst is voor de desbetreffende persoon ook vaak onbewust. Het hem of haar aangedane onrecht wordt zeer overtuigend overgebracht aan advocaat en rechter. En de rechtspleging zal hem bedienen zoals ze ook anderen bedient. Maar du moment dat het einde van het conflict in zicht komt, begint de onrust toe te nemen. Mediation en bemiddeling worden gefrustreerd, er worden steeds nieuwe eisen gesteld, eisen en stellingen worden gewijzigd, het conflict verbreedt zich naar andere terreinen, de desbetreffende persoon begint ineens ruzie te maken met zijn eigen advocaat, of hij meldt zich enkele maanden na beëindiging van het conflict opnieuw bij zijn advocaat met een geheel ander conflict, met een geheel andere wederpartij.

Dit lijken winstgevende opdrachtgevers voor advocaten. Feit is echter dat de desbetreffende personen onevenredig veel aandacht opeisen. Een wens tot aandacht is immers een van de onderliggende mechanismen. Bovendien ligt een tijd- en energieverslindend conflict met de eigen cliënt steeds op de loer.

Particulieren en bedrijven

Het fenomeen conflictwinst zie je vooral bij particulieren. Anders dan bedrijven, hebben particulieren immers emoties. En die emoties zijn de onderliggende mechanismen voor conflictwinst. Zelfs kleine ondernemers, die wellicht gelijk te stellen zijn aan particulieren (zoals zzp’ers), varen veelal niet op conflictwinst. Kennelijk is het zo dat zolang er een verband is met werk of bedrijfsvoering, er niet snel sprake is van conflictwinst. Werk en bedrijfsvoering hebben een meer zakelijk, en dus rationeel, karakter. Werk en privé gelden in onze samenleving ook als gescheiden territoria.

Wie procederen?

We zien dan ook dat vooral particulieren procederen. (Grote) ondernemingen zijn eerder genegen om zakelijke conflicten uit te onderhandelen of te mediaten. Bekend is ook dat grote advocatenkantoren, die vooral (grote) bedrijven vertegenwoordigen, nog maar nauwelijks procederen. Beginnende advocaten bij die kantoren, die voor hun advocatenopleiding proceservaring moeten opdoen, worden daarom vaak voor korte tijd geplaatst bij rechtshulpkantoren die particulieren bijstaan.

Conflictwens als aandoening?

Je kunt je afvragen of conflictwinst – en de daarmee samenhangende conflictwens – vergoed dient te worden onder de noemer ‘rechtsbijstand’ of ‘gefinancierde rechtshulp’. Er lijkt veeleer sprake te zijn van een psychologisch mechanisme dan van een rechtmatigheidsprobleem. Net als voor ziektewinst en de daarmee samenhangende ziektewens geldt, kun je je afvragen hoeveel zin het heeft om symptomen te blijven bestrijden door de desbetreffende personen (gratis of gesubsidieerde) toegang te verlenen tot arts respectievelijk rechter.

Vragen en advies

Hebt u vragen over conflicten en conflictwinst? Wilt u weten in hoeverre motivationele technieken kunnen worden ingezet bij het bereiken van resultaten en oplossingen? Neem dan contact met ons op:

Contact

Wij overleggen graag met u, praten graag over de ins and outs van uw situatie en geven u graag advies. Voor een kennismaking of eerste gesprek brengen wij geen kosten in rekening.