Onlangs schrokken wij nogal van dit bericht in NRC van 11 oktober jl.. Iemand kreeg via sociale-mediakanalen een foto toegestuurd die zou kunnen worden opgevat als kinderpornografisch. Door instellingen van z’n cloudabonnement belandde de foto automatisch op OneDrive van Microsoft. Daarmee overtrad de man een regel uit de overeenkomst met Microsoft en werd hij voor altijd van de cloud verbannen. Van het ene op het andere moment. Terwijl er decennia aan herinneringen waren opgeslagen.

De uitspraak

We hebben de uitspraak opgevraagd bij de rechtbank Midden-Nederland. En deze heeft die vervolgens geanonimiseerd op rechtspraak.nl geplaatst. Hier de link.

De reden dat we de uitspraak hebben opgevraagd, is het gevoel van plaatsvervangende frustratie dat ons overkwam bij het lezen van het artikel in NRC. Het zal je namelijk maar overkomen: via Whatsapp, Facebook, Instagram en andere sociale media trekt dagelijks een lading drek – lees: foute grappen, beledigingen, scheldpartijen, bedreigingen, en vooral heel veel “seks, drugs & rock ’n roll” – aan een mens voorbij. En als je dan gebruik maakt van de ‘superhandige’ instellingen van een cloudprogramma om alles dat je binnenkrijgt direct te synchroniseren met je cloudabonnement, dan komt die drek automatisch in je cloud te staan. Elke foto die je via Whatsapp binnenkrijgt, gaat er automatisch naartoe. En met de kleedkamerhumor die Nederland eigen is, is de kans groot dat er eens in de zoveel tijd iets in je cloud terecht komt dat bepaalde fatsoensnormen overschrijdt. Zeker wanneer je bedenkt dat de hele wereld van alles en nog wat, gevraagd of ongevraagd, naar jou kan appen. Je vijanden incluis.

Verbannen

Microsoft ziet voor zichzelf een rol weggelegd bij het de wereld uithelpen van kinderporno. Dat dwingt haar om streng te zijn. En dat is vanzelfsprekend uitstekend. Probleem is echter zoals altijd ook hier dat de goeden onder de kwaden lijden. Zie de gewone burger die gedupeerd wordt door lange rijen bij de paspoortcontrole omdat een paar onverlaten hebben gemeend een paar vliegtuigen het WTC in te moeten vliegen. Vader en zoon die niet naar de voetbal mogen omdat een paar aso’s verkeerde spreekkoren aanheffen. Een totale lockdown omdat een paar lui de coronaregels niet naleven. En in het onderhavige geval dus de mogelijkheid dat een gewone burger wordt vermalen in de raderen van Big Tech omdat er streng moet worden opgetreden tegen kindermisbruik.

Terecht?

Misschien maakte de man in kwestie zich daadwerkelijk schuldig aan de verspreiding van kinderporno. Wij weten dat niet. De uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland geeft daarover geen uitsluitsel. Maar wat wij wel weten, is dat iemand onschuldig is totdat het tegendeel is bewezen. En dat iemand op zijn minst moet weten waarvan hij is beschuldigd, en in de gelegenheid wordt gesteld om zich daartegen te verweren.

Geen opgave van redenen

Big Tech geeft echter bijna nooit uitleg bij haar beslissingen. Big Tech constateert slechts een mogelijke overtreding van haar regels, en verstuurt vervolgens een geautomatiseerd bericht naar haar contractspartij (degene met een abonnement) met de mededeling dat ie levenslang is verbannen vanwege ‘een overtreding van de regels’. Vraag je om uitleg, dan word je het bos ingestuurd: ‘wij communiceren verder niet meer over deze kwestie’, is het dan.

Daar sta je dan, met decennia aan familiekiekjes en andere herinneringen in een cloud die je nooit meer zal kunnen bereiken. Zonder dat je weet wat je hebt misdaan, en zonder dat je je daartegen hebt kunnen verweren.

De uitspraak

Juist op deze punten gaat de uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland helaas niet in. De rechter staat vooral sympathiek tegenover het beleid van Microsoft om iets tegen kindermisbruik te doen. Kennelijk mogen ‘de goeden’ daar best een beetje onder lijden. Verder neemt ze vooral veel dingen (voorlopig, het is een voorzieningenprocedure) aan. En voor wat betreft de weigering van Microsoft om uit te leggen waarom meneer verbannen werd: Wel, na dagvaarding en het maken van veel kosten door de meneer in kwestie, heeft Microsoft uiteindelijk aangegeven wat nu precies de aanleiding voor de verbanning was. Nu meneer daarmee bekend is, hoeft de rechter zich daarover niet meer uit te spreken.

Waarmee dus de praktijk van Big Tech om geen uitleg te geven bij zeer vergaande maatregelen zoals permanente verbanningen, gewoon mag blijven voortduren. (En dat je daar pas achter komt wanneer je voor een godsvermogen het megabedrijf met vestigingsplaats Ierland hebt gedagvaard.) En waarmee dus de praktijk dat mensen geen mogelijkheid tot weerwoord wordt geboden, wordt gesanctioneerd.

Spullen van waarde in bewaring geven

Gezien het feit dat je via sociale media van alles en nog wat zomaar toegezonden kan krijgen, en bedrijven als Microsoft de mogelijkheid bieden om dat alles ten behoeve van gebruikersgemak zomaar te synchroniseren met de cloud (OneDrive), is het gebruik maken van dit soort clouddiensten in wezen een soort van Russische Roulette. Elke dag in de cloud kan zomaar je laatste zijn.

Je kunt je afvragen of je op die basis decennia aan herinneringen in zo’n cloud moet plaatsen. Zeker gezien het feit dat er zo ontzettend veel alternatieven zijn. Voor een paar tientjes heb je een klein zwart kastje van 10 bij 10 centimeter waar je een terabyte aan bestanden naartoe kan plaatsen. Als backup. Al je foto’s, muziek, tekeningen en herinneringen in eigen handen. En niet op een server van een Big Tech bedrijf dat van de ene op de andere dag zomaar de stekker uit de dienstverlening kan halen.

En aangezien een verbanning door Microsoft een verbanning van alle diensten van Microsoft betekent, is het altijd goed om andere software te gebruiken, of in ieder geval stand by te hebben. Mozilla voor mail en internet, OpenOffice voor tekstverwerking, noem maar op. Er is een wereld zonder Big Tech mogelijk!

En op Facebook of Twitter wil je natuurlijk sowieso niet zitten…

Bodemprocedure

De meneer in kwestie kondigt in het artikel op NRC aan dat ie overweegt om een bodemprocedure aan te spannen. Voor hem lijkt dat inderdaad de aangewezen weg. Maar of hem dat gaat helpen is een tweede. Hij moet zich verweren tegen de associatie met (niet: beschuldiging van) kinderporno. En dan sta je bij een risicomijdende rechterlijke macht meteen met 3-0 achter.

Die rechterlijke macht legt je krachtigste verweer trouwens ook nog eens in je tegendeel uit. Dat verweer is immers: “Ik ontvang net als iedereen dagelijks een lading minder fatsoenlijke grappen en grollen  in mijn sociale postvakken. Zo zit de wereld in elkaar.” De overweging van de rechter is dan: “De voorzieningenrechter acht ook veelzeggend over het karakter van de foto de eigen opmerking van [eiser] dat deze foto vaak wordt gedeeld in appgroepen van ‘de jongens van de voetbal’ of ‘de vrienden van vroeger’.” (ro. 4.8) (Je ziet de rechter er een vies gezicht bij trekken…)

Nee, Big Tech heeft zijn diensten volledig dichtgetimmerd met contracten en kleine lettertjes. En voor zover er nog ruimte is voor discussie heeft de rechter de neiging om Big Tech het voordeel van de twijfel te geven.

Intussen zijn deze megabedrijven, die qua geld en belang vergelijkbaar zijn met kleine landen, niet aan mensenrechtenverdragen gebonden. Een regel als ‘iemand is onschuldig tot het tegendeel is bewezen’ geldt voor hen niet. Big Tech sluit standaard privaatrechtelijke contracten af met kleine luiden, en geeft die aldus vorm dat ze daarin altijd als bovenliggende partij tevoorschijn komt.

Je kunt je afvragen of je daar als kleine burger zaken mee wilt doen…

Vragen en advies

Hebt u vragen over het recht? Neem dan contact met ons op:

Contact

Wij overleggen graag met u, praten graag over de ins and outs van uw situatie en geven u graag advies. Voor een kennismaking of eerste gesprek brengen wij geen kosten in rekening.