Het was me het weekje wel. Van een oud-collega vernam ik dat een collega van hem door de wederpartij was mishandeld na een zitting bij de rechtbank. En gisteren begreep ik van een bevriende ambtenaar dat hij na indiening van een verweerschrift werd gebeld door de wederpartij die hem in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk maakte dat hij het niet eens was met de inhoud ervan. Geweld en intimidatie horen er tegenwoordig kennelijk bij.

Bizar nieuws

Ik kan mij twee momenten herinneren dat ik werkelijk ontzet was over nieuws dat ik in de krant las. Het eerste betrof de keer dat ik voor het eerst hoorde over het fenomeen ‘kijkersfile’. Het is nog niet eens heel lang geleden. Ineens was ie daar: de kijkersfile. Voordien nooit van gehoord. Maar ineens bleken mensen vanuit een soort van ramptoeristische impuls hard op de rem te trappen als er op de andere baan iets vreselijks leek te zijn gebeurd.

De tweede keer was dat ik hoorde dat na een ongeval in de Amsterdamse Jordaan ambulancepersoneel was mishandeld door omstanders. Dat fenomeen heb ik tot op heden nooit begrepen. Een kijkersfile appelleert aan de laagste en meest dierlijke impulsen van de mens. Maar waar dit fenomeen vandaan komt, is me een raadsel.

Geweld tegen advocaten en overheidsjuristen

En dan hebben meer recent dus te maken met een toename van intimidatie en geweld tegen advocaten en overheidsjuristen (pdf). Geweld dat, anders dan dat tegen ambulancepersoneel, wellicht nog wel te verklaren is (waarbij ik wil benadrukken dat verklaren geen goedpraten is). De desbetreffende jurist neemt immers vanuit zijn functie stelling in tegen de positie van de wederpartij. In een echtscheidingsprocedure is dat de advocaat van de ex. En in een bezwaarprocedure bij een gemeente is het de overheidsjurist die een besluit verdedigt dat een bezwaarmaker onwelgevallig is. Kennelijk wordt dat functionele optreden niet altijd op de juiste merites beoordeeld door die wederpartij.

In beide situaties (echtscheiding en bezwaar) is er echter altijd de partij die de knoop doorhakt: de rechter of de bezwarencommissie. Maar hoewel alle betrokkenen bij een procedure dat heus wel weten, lijken zij desondanks steeds meer de neiging te hebben om een directe confrontatie aan te gaan met de juridisch vertegenwoordiger van de tegenpartij. Waarbij af en toe dus ook geweld niet wordt geschuwd. Kennelijk slaat men vooral aan op wat is gezegd en geschreven, en niet zozeer op inhoud en doel van het proces.

Hoe hiermee om te gaan?

De overheidsjurist die door de wederpartij werd geïntimideerd, en de advocaat die werd mishandeld, werden geadviseerd om hoe dan ook aangifte te doen bij de Politie. Al was het maar om dit soort intimidaties op de maatschappelijke agenda te zetten. En om naar de dader een duidelijk signaal af te geven dat zijn gedrag niet wordt geaccepteerd. Of het tot een vervolging komt is een heel andere vraag. In geval van daadwerkelijk geweld waarbij omstanders aanwezig zijn, ligt dat meer voor de hand dan in geval van een achter de hand toegefluisterde bedreiging.

Verder lijkt het zaak om eens goed na te denken over de manier waarop wij als samenleving conflicten willen behandelen. Op dit moment gebeurt dat nog voornamelijk aan de hand van het zogenaamde toernooimodel. Waarbij wordt gesproken over ‘winnaars’ en ‘verliezers’, zij het in termen van ‘het betoog faalt’, ‘gegrond’, ‘ongegrond’, ‘afgewezen’, ‘wordt als grotendeels in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de kosten’, ‘wederpartij’, etc.

Dat toernooimodel en zijn frasen zijn olie op het vuur van de emoties van de hedendaagse grote ego’s en lange tenen.

Is het werkelijk nodig dat een overheidsjurist een ‘verweerschrift’ schrijft waarin hij stelling neemt tegenover de bezwaarmaker? En is het werkelijk nodig dat een advocaat in een echtscheidingsprocedure het belang en de positie van zijn cliënt tot in extremo uitvergroot? Oftewel: moeten wij conflicten beslechten aan de hand van een model waarin polarisatie centraal staat?

Het is vragen om problemen, geweld en intimidatie.

Polarisatie

Ik heb een periode interim voor een gemeente gewerkt die onderdeel was van (het voormalige) Servicepunt71. Zij hadden als beleid dat na indiening van een bezwaarschrift, direct contact werd opgenomen met de bezwaarmaker, de gemeente en – in geval van vergunningverlening – de vergunninghouder. Er werd een fysiek gesprek tussen hen ingepland en … 80% van de bezwaren ging van tafel! En in de andere 20% hadden de mensen in ieder geval contact gehad met elkaar met als gevolg dat de wederpartij geen abstract fenomeen was waarop alle negatieve emoties konden worden geprojecteerd.

In die 20% van de gevallen was het altijd: “Ik ben het niet met ze eens maar die jongen van de gemeente is een aardige gozer die het ook allemaal niet heeft bedacht.” Gevolg: weg geweld, weg intimidatie.

Intermenselijk contact doet veel goed. Zeker in de rechtspleging!

Vragen en advies

Hebt u vragen over het recht? Neem dan contact met ons op:

Contact

Wij overleggen graag met u, praten graag over de ins and outs van uw situatie en geven u graag advies. Voor een kennismaking of eerste gesprek brengen wij geen kosten in rekening.

Willem Brakenhoff